Biyopsi sonucunda prostat kanseri tespit edilir ise, kanseriin ne kadar agresif olduğunu belirlemek için testler yapılacaktır. Tümörün başladığı yerle sınırlı olup olmadığı (lokalize tümör) veya yayılıp yayılmadığını belirlemek üzere testler yapılır.

Kanserin vücutta yayılmasının üç yolu vardır.

• Doku: Kanser, başladığı yerden yakındaki bölgelere yayılarak yayılır.


• Lenfatik sistem: Kanser lenf damarları yoluyla vücudun diğer bölgelerine yayılır.


• Kan: Kanser kan damarlarından vücudun diğer bölgelerine yayılır.

Kanserin vücudun başka bir bölgesine yayılmasına metastaz denir. Kanser hücreleri, başladıkları yerden (birincil tümör) ayrılır ve lenf sistemi veya kan vasıtasıyla yayılır.

Metastatik tümör, primer tümörle aynı kanser türüdür. Örneğin, prostat kanseri kemiğe yayılırsa, kemikteki kanser hücreleri aslında prostat kanseri hücreleridir. Hastalık, kemik kanseri değil, metastatik prostat kanseridir.

Kanserin prostta mı yoksa vücudun diğer bölümlerine yayıldığını tespit eden sürece evreleme denir. Evreleme sürecinden toplanan bilgiler hastalığın evresini belirler. Tedaviyi planlamak için hastalığın evresini bilmek önemlidir.

Aşağıda belirtilen test ve yöntemler prostat kanserinin evresini belirlemek için kullanılır.

• Kemik taraması: Kemikte kanser hücreleri gibi hızla bölünen hücrelerin olup olmadığını kontrol etmek için bir yöntemdir. Damar içine çok az miktarda radyoaktif madde enjekte edilir ve kan dolaşımı ile vücut içerisinde ilerler. Radyoaktif madde, kemiklerde kanser ile birlikte toplanır ve bir tarayıcı tarafından tespit edilir.


• MRI (manyetik rezonans görüntüleme): Mıknatıs, radyo dalgaları ve bilgisayar ile vücut içi bölgenin detaylı olarak görüntülenmesini sağlayan yöntemdir.


• BT taraması (bilgisayarlı tomografi taraması): Vücut içindeki bir bölgenin farklı açılardan çekilmiş bir dizi ayrıntılı görüntüsünü sağlayan bir yöntemdir. Görüntüler röntgen cihazına bağlı bir bilgisayar tarafından oluşturulur. Organların veya dokuların daha net görünmesine yardımcı olmak için boya damar içine enjekte edilebilir veya yutulabilir.


• Pelvik lenfadenektomi: Pelviste yer alan lenf düğümlerini çıkarmak için kullanılan cerrahi bir yöntemdir. Çıkarılan lenf düğümleri kanser hücresi aramak için mikroskop altında incelenir.


• Seminal vezikül biyopsisi: Bir iğne kullanılarak seminal veziküllerden (meni yapan bezler) sıvının çıkarılması işlemidir. Çıkarılan sıvıda kanser hücrelerinin var olup olmadığını anlamak için mikroskop incelemesi yapılır.


• ProstaScint taraması: Kanserin prostattan vücudun lenf düğümleri gibi diğer bölgelerine yayılıp yayılmadığını kontrol etmek için kullanılan bir yöntemdir. Damar içine çok az miktarda radyoaktif madde enjekte edilir ve kan dolaşımı ile vücut içerisinde ilerler. Radyoaktif madde prostat kanseri hücrelerine yapışır ve bir tarayıcı tarafından tespit edilir. Radyoaktif madde, tarayıcıda prostat kanseri hücresinin bulunduğu alanlarda parlak bir nokta olarak görünür.