Erken tanı için tarama, semptomlar olmadan önce kanseri tespit etmek için yapılan testlerdir.  Taramanın artı ve eksileri doktorla tartışıldıktan sonra, tarama testleri yaptırılabilir. Bu bölümde detaylandırılan tarama testleri, olası prostat kanseri belirtilerini aramak için kullanılır. Ancak bu testlerle bulunan belirtiler, kanserin kesin olup olmadığından emin olamaz. Bu testlerden herhangi birinin sonucu anormal ise, kanserin olup olmadığından emin olmak için muhtemelen bir prostat biyopsisi yapılacaktır.

I) Prostat Spesifik Antijen (PSA) Kan Testi: Prostat spesifik antijen (PSA), prostat bezindeki hücreler (hem normal hücreler hem de kanser hücreleri) tarafından üretilen bir proteindir. PSA çoğunlukla semende bulunur, ancak kanda az miktarda bulunur. Kandaki PSA seviyesi, mililitre başına nanogram (ng / mL) adı verilen birimlerle ölçülür. PSA seviyesi yükseldikçe prostat kanseri olma riski artar, ancak bir erkeğin prostat kanseri olup olmadığını belirleyecek kesin bir yüksek değer yoktur. Birçok doktor, daha fazla teste ihtiyaç olup olmayacağına karar verirken 4 ng/mL veya daha yüksek bir PSA değerini ölçüt olarak kullanırken, bir grup doktor  ise 2.5 veya 3 gibi daha düşük bir seviyede daha ileri testlerin yapılmasını istemektedir. Prostat kanseri olmayan erkeklerin çoğunda  PSA değeri 4 ng/mL’nin altındadır. Prostat kanseri geliştiğinde, PSA seviyesi genellikle 4'ün üzerine çıkar. Yine de, 4'ün altındaki bir değer, kanser olmadığının bir garantisi değildir. PSA düzeyi 4 ile 10 arasında olan erkeklerin prostat kanseri olma olasılığı yaklaşık 4'te 1'dir. PSA 10'dan fazla ise, prostat kanseri olma olasılığı % 50'nin üzerindedir.

Prostat kanseri taramasında, PSA testi ile belirli bir kesme noktası kullanmanın zor olmasının bir nedeni de, kanser dışındaki bir dizi faktörün PSA seviyelerini de etkileyebilmesidir.

PSA seviyelerini yükseltebilecek faktörlerden bazıları aşağıda belirtilmiştir:

• Büyümüş prostat: yaşlanma gibi nedenler ile prostatın kanser hücresi olmadan büyümesi (İyi huylu prostat hiperplazisi) gibi durumlar PSA seviyelerini yükseltebilir.


• Yaşlılık: PSA düzeyleri, yaşlandıkça, prostat anormalliği olmasa bile yükselir.


• Prostatit: prostat bezinin bir enfeksiyonu olan prostatit PSA seviyelerini yükseltir.


• Boşalma: PSA'yı kısa bir süre için yükseltebilir. Bu nedenle bazı doktorlar, testten önce erkeklerin bir veya iki gün boyunca boşalmalardan kaçınmalarını önermektedir.


• Bazı ürolojik prosedürler: Prostat biyopsisi veya sistoskopi gibi bazı prosedürler PSA düzeylerini kısa bir süre için yükseltebilir.


• Bazı ilaçlar: Testosteron (veya testosteron seviyelerini yükselten diğer ilaçlar) gibi erkek hormonları almak PSA'da artışa neden olabilir

Prostat kanseri var olsa bile aşağıda belirtilen bazı unsurlar PSA seviyesini düşürebilir:

• 5-alfa redüktaz inhibitörleri: İyi huylu prostat hiperplazisi (BPH) veya idrar semptomlarını tedavi etmek için kullanılan finasterid veya dutasterid gibi bazı ilaçlar PSA seviyelerini düşürebilir. Bu ilaçlardan biri kullanıyor ise PSA testi öncesinde mutlaka doktora bilgi verilmelidir.


• Bitkisel karışımlar: Diyet takviyesi olarak satılan bazı bitkisel karışımlar yüksek PSA seviyesini maskeleyebilir. Bu nedenle, prostat sağlığı için gerekli olmayanlar da dahil olmak üzere herhangi bir takviye alıp alınmadığı konusunda doktora bilgi verilmelidir .


• Diğer ilaçlar: Bazı araştırmalar, aspirin, statinler (kolesterol düşürücü ilaçlar) ve tiazid diüretiklerinin (hidroklorotiyazid gibi) bazı ilaçların uzun süreli kullanımının PSA düzeylerini düşürebileceğini öne sürmüştür. Bu bulguları doğrulamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. İlaçlardan herhangi birini düzenli olarak alınıyor ise, PSA testi öncesinde doktora bilgi verilmelidir.

II) Dijital Rektal Muayene: Dijital rektal muayene (DRE) prostatta kanser olabilecek herhangi bir sert bölge / kitle hissetmek için rektumun parmak ile muayenesidir. Prostat rektumun hemen önündedir ve prostat kanserleri genellikle bezin arka kısmında başlar ve bazen rektal muayene sırasında hissedilebilir. Bu muayene ağrılı olmaması ve oldukça kısa zamanda tamamlanmasına rağmen rahatsız edici olabilir.

Dijital rektal muayene (DRE), prostat kanseri tespitinde PSA kan testi kadar etkili değildir, ancak bazen normal PSA seviyeleri olanlarda muayenede kitle tespit edilebilir.  Bu nedenle, prostat kanseri taramasının bir parçası olarak doktorlar tarafından uygulanmaktadır.

Prostat taramasında, ilk kan PSA seviyesi normalden yüksek ise bu durum her zaman prostat kanseri olduğu anlamına gelmez. Normal PSA seviyelerinden daha yüksek PSA’sı olanların bir çoğunda kanser yoktur. Ancak PSA’nın neden yüksek olduğunu anlamak için ek tetkiklerin yapılması gerekecektir. Yaş ve genel sağlık durumu ve diğer risk faktörleri göz önünde bulundurularak yapılacak ek tetkiklerin neler olacağına doktor ile birlikte karar verilir. Bir süre bekleyip ikinci bir PSA testi yaptırmak ya da prostat biyopsisi yaptırmak en çok uygulanan tetkik yöntemleridir.

III) Prostat Biyopsisi: Özellikle ilk PSA seviyesi yüksekse, prostat biyopsisi tanı koyulabilmesi için en iyi seçenek olabilir. Biyopsi, prostatın küçük örneklerinin çıkarıldığı ve daha sonra mikroskop altında incelendiği bir yöntemdir., Biyopsi bir erkeğin prostat kanseri olup olmadığından emin olmanın tek yoludur. Biyopside prostat kanseri tespit edilir ise, bu test aynı zamanda kanserin hızlı bir şekilde büyüyüp yayılma olasılığının (evre) ne olduğunu anlamaya yardımcı olmaktadır.