Yumurtalık Kanserinde Hedefe Yönelik Tedavi
Hedefe yönelik tedavi, kanser hücrelerinin onları normal, sağlıklı hücrelerden farklı kılan kısımlarına saldırmak için ilaçların kullanıldığı bir kanser tedavisi türüdür. Her hedefe yönelik tedavi türü farklı şekilde çalışır, ancak hepsi bir kanser hücresinin büyüme, bölünme, kendini onarma veya diğer hücrelerle etkileşime girme şeklini değiştirir.
Bevacizumab
Bevacizumab (Avastin, diğer isimler), anjiyogenez inhibitörleri adı verilen bir ilaç sınıfına aittir. Kanserlerin büyümesi ve yayılması için kendilerini besleyecek yeni kan damarları oluşturmaları gerekir (anjiyogenez buna denir). Bu ilaç VEGF (yeni kan damarlarının oluşmasını sağlayan sinyal) adı verilen bir proteine bağlanır ve kanserin büyümesini yavaşlatır veya durdurur.
Bevacizumab'ın ileri epitelyal yumurtalık kanserlerinin büyümesini küçülttüğü veya yavaşlattığı gösterilmiştir. Bevacizumab, kemoterapiyle birlikte verildiğinde tümörlerin küçültülmesi (veya büyümesinin durdurulması) açısından iyi sonuçlar verdiğinden daha da iyi çalışıyor gibi görünüyor. Ancak kadınların daha uzun yaşamasına yardımcı olmuyor gibi görünüyor.
Bevacizumab, kanserleri BRCA gen mutasyonuna veya genomik instabiliteye (aşağıya bakın) sahip olan ve karboplatin veya sisplatin içeren kemoterapiyle oldukça küçülen kadınlarda idame tedavisi olarak olaparib (aşağıya bakın) ile birlikte verilebilir.
Bu ilaç her 2 ila 3 haftada bir damara (IV) infüzyon olarak verilir.
Bevacizumab'ın yan etkileri
Yaygın yan etkiler arasında yüksek tansiyon, yorgunluk, kanama, düşük beyaz kan hücresi sayısı, baş ağrısı, ağız yaraları, iştahsızlık ve ishal sayılabilir.
Nadir fakat muhtemelen ciddi yan etkiler arasında kan pıhtıları, şiddetli kanama, yaraların yavaş iyileşmesi, kolonda delikler oluşması (perforasyon adı verilir) ve bağırsak ile cilt veya mesane arasında anormal bağlantıların oluşması (fistüller) sayılabilir. Perforasyon veya fistül meydana gelirse ciddi enfeksiyona neden olabilir ve düzeltilmesi için ameliyat gerekebilir.
PARP inhibitörleri
Olaparib (Lynparza), rucaparib (Rubraca) ve niraparib (Zejula), PARP (poli(ADP)-riboz polimeraz) inhibitörleri olarak bilinen ilaçlardır. PARP enzimleri normalde hücrelerin içindeki hasarlı DNA'nın onarılmasına yardımcı olur. BRCA genleri (BRCA1 ve BRCA2) tarafından üretilen proteinler de normalde DNA'nın onarılmasına yardımcı olur, ancak farklı bir şekilde. BRCA genlerindeki mutasyonlar, bir hücrenin DNA'sını onarmasını zorlaştırabilir. PARP inhibitörleri, anormal BRCA genine sahip tümör hücrelerinin hasarlı DNA'yı onarmasını daha da zorlaştırabilir ve bu da çoğu zaman bu hücrelerin ölümüne yol açar.
BRCA mutasyonuna sahip olduğunuz bilinmiyorsa, bu ilaçlardan biriyle tedaviye başlamadan önce doktorunuz sizde olduğundan emin olmak için kanınızı veya tükürüğünüzü ve tümörünüzü test edebilir.
Bu ilaçların tümü günlük olarak ağızdan hap veya kapsül olarak alınır.
Olaparib (Lynparza), tipik olarak kemoterapi denendikten sonra ileri yumurtalık kanserini tedavi etmek için kullanılır. Bu ilaç BRCA genlerinden birinde mutasyon olan veya olmayan hastalarda kullanılabilir.
BRCA mutasyonu olan kadınlarda:
Olaparib, sisplatin veya karboplatin içeren kemoterapiyle ilk tedaviye yanıt olarak küçülen ilerlemiş yumurtalık kanseri için idame tedavisi olarak kullanılabilir.
Olaparib, karboplatin veya sisplatin içeren kemoterapiyle kanserleri oldukça azalmış kadınlarda idame tedavisi olarak bevacizumab (yukarıya bakın) ile birlikte kullanılabilir.
BRCA mutasyonu olmayan kadınlarda:
Tümörün genomik instabilite skoru yüksekse (kanser hücrelerindeki anormal genlerin miktarını ölçen bir test), olaparib, karboplatin veya sisplatin içeren kemoterapiyle kanserleri oldukça küçülen kadınlarda bakım tedavisi olarak bevacizumab ile birlikte kullanılabilir.
BRCA mutasyonu olan veya olmayan kadınlarda:
Olaparib, tedaviden sonra tekrar ortaya çıkan ve daha sonra sisplatin veya karboplatin içeren kemoterapiye yanıt olarak küçülen ilerlemiş yumurtalık kanseri için bakım tedavisi olarak kullanılabilir.
Niraparib (Zejula) bazı durumlarda yumurtalık kanserini tedavi etmek için kullanılabilir.
BRCA gen mutasyonu olan veya olmayan kadınlarda:
Niraparib, kanserin sisplatin veya karboplatin içeren birinci basamak kemoterapiyle küçüldüğü ileri yumurtalık kanseri için bakım tedavisi olarak kullanılabilir.
BRCA gen mutasyonu olan kadınlarda:
Niraparib, tedaviden sonra tekrar ortaya çıkan ve kanserin sisplatin veya karboplatin içeren kemoterapiyle küçüldüğü ilerlemiş yumurtalık kanseri için bakım tedavisi olarak kullanılabilir.
Rucaparib (Rubraca), BRCA mutasyonu olan veya olmayan kadınlarda, tedaviden sonra tekrar ortaya çıkan ve daha sonra sisplatin veya karboplatin içeren kemoterapiye yanıt olarak küçülen ilerlemiş yumurtalık kanserinin idame tedavisi olarak kullanılabilir.
Bu ilaçların bir süreliğine bazı ilerlemiş yumurtalık kanserlerinin küçültülmesine veya büyümesinin yavaşlatılmasına yardımcı olduğu gösterilmiştir. Ancak şu ana kadar kadınların daha uzun yaşamasına yardımcı olup olamayacakları belli değil.
PARP inhibitörlerinin yan etkileri
Bu ilaçların yan etkileri arasında mide bulantısı, kusma, ishal, yorgunluk, iştah kaybı, tat değişiklikleri, düşük kırmızı kan hücresi sayısı (anemi), karın ağrısı ve kas ve eklem ağrıları sayılabilir.
Nadiren, bu ilaçlarla tedavi edilen bazı hastalarda miyelodisplastik sendrom veya akut miyeloid lösemi gibi bir kan kanseri gelişmiştir.
Folat reseptör-alfayı hedef alan ilaçlar
Yumurtalık kanserlerinin çoğunda hücrelerin yüzeylerinde yüksek düzeyde folat reseptör-alfa (FR-alfa) proteini bulunur. Bu proteini hedef alan ilaçlar bu kanserlerin tedavisinde bir seçenek olabilir.
Mirvetuksimab soravtansin (Elahere), kemoterapi ilacına bağlı laboratuvar yapımı bir antikor olan bir antikor-ilaç konjugatıdır (ADC). Antikor vücuda girdikten sonra kanser hücreleri üzerindeki FR-alfa proteinine bağlanarak bir hedef belirleme cihazı gibi davranır ve kemoterapiyi doğrudan onlara getirir.
Bu ilaç, FR-alfa testi pozitif olan ve sisplatin veya karboplatin gibi platin kemoterapi ilaçlarına artık yanıt vermeyen epitelyal yumurtalık kanserini tedavi etmek için kullanılabilir.
Bu ilaç, tipik olarak her 3 haftada bir, bir damar içine (IV hattı veya merkezi venöz kateter aracılığıyla) verilir. Her tedaviden önce infüzyon reaksiyonlarını, bulantı ve kusmayı önlemeye yardımcı olacak ilaçlar alacaksınız.
Mirvetuksimab soravtansinin yan etkileri
Bu ilacın yaygın yan etkileri arasında mide bulantısı ve kusma, ishal veya kabızlık, yorgunluk hissi, karın ağrısı, düşük kan hücresi sayısı ve kandaki mineral seviyelerindeki değişiklikler sayılabilir.
Bu ilaç bazen ciddi olabilen göz problemlerine neden olabilir. Sorunlar bulanık görme, kuru gözler, ışığa duyarlılık, göz ağrısı veya görme değişikliklerini içerebilir. Bu ilaçla tedavi edilmeden önce bir göz muayenesine ihtiyacınız olacak ve doktorunuz tedavinizden önce ve tedavi sırasında kullanmanız için size göz damlası yazacaktır. Herhangi bir göz probleminiz olursa derhal doktorunuza veya hemşirenize söyleyin.
Bu ilaç bazı kişilerde yaşamı tehdit edebilecek ciddi akciğer hastalıklarına neden olabilir. Öksürük, nefes almada zorluk veya göğüs ağrısı gibi semptomlarınız varsa derhal doktorunuza veya hemşirenize bildirmeniz çok önemlidir.
Bu ilaç aynı zamanda ellerde veya ayaklarda uyuşma, karıncalanma veya güçsüzlüğe yol açabilen sinir hasarına (periferik nöropati) de neden olabilir.
NTRK gen değişikliği olan hücreleri hedef alan ilaçlar
Çok az sayıda yumurtalık kanserinde NTRK genlerinden birinde değişiklik vardır. Bu gen değişikliklerine sahip hücreler anormal hücre büyümesine ve kansere yol açabilir. Larotrectinib (Vitrakvi) ve entrectinib (Rozlytrek), anormal NTRK genleri tarafından üretilen proteinleri durduran hedefe yönelik ilaçlardır. Bu ilaçlar, tümörü NTRK gen değişikliğine sahip olan ve diğer tedavilere rağmen hala büyümekte olan ilerlemiş yumurtalık kanseri olan kişilerde kullanılabilir.
Bu ilaçlar günde bir veya iki kez hap olarak alınır.
NTRK gen değişikliklerini hedef alan ilaçların yan etkileri
Yaygın yan etkiler arasında baş dönmesi, yorgunluk, bulantı, kusma, kabızlık, kilo alımı ve ishal sayılabilir.
Daha az görülen ancak ciddi yan etkiler arasında anormal karaciğer testleri, kalp sorunları ve kafa karışıklığı sayılabilir.
